سه شنبه، 29 اسفند ماه، 1402

در مسیر کسب عقیده

نویسنده : مبین نادری

نکته: به منظور ارجاع و استفاده آسان تر از مراجع و همچنین به منظور تشویق بیشتر برای مطالعه کتب دینی اسامی کتاب ها در قسمتی از متن که از آنها استفاده شده آورده شده است.
هر مجتمعی دارای بنیان و اساسی است و هیچ بنایی بدون زیربنا و فنداسیون ساخته نمی شود.بنیان و شالوده دین اسلام، عقیده اسلامی است. بدین صورت که ادای شعائر، برپایی فروع و شاخه های دین بدون وجود عقیده و اصول دین مفهومی ندارد. دو مثال زیر در درک بیشتر این مفهوم ما را کمک می کند. 1) ساخت دیوار، سقف، پنجره و ... برای یک خانه بدون وجود زیر بنا (در اصطلاح هورامی: بینچین) امکان پذیر نیست.
2) وجود مشتق وابسته به وجود پیوستگی است و وجود پیوستگی وابسته و وجوب پیوستگی وابسته به وجود حد است و وجود حد وابسته به وجود مقدار تابع است. پس بنیان مشتق و پیوستگی و حد، وجود مقدار تابع است و تا مقدار تابع وجود نداشته باشد، سخن به میان آوردن از مشتق بی معنی است.



اهمیت مطالعه عقیده اسلامی

وجود سوال های بنیادین و دغدغه جواب به آنها هرچند که ما در ظاهر به آنها اهمیت ندهیم و برای مدتی آنها را پشت گوش بیاندازیم، باعث می شود که ما به دنبال جواب این سوال ها که همان عقیده و روش تفکر است بگردیم.سوال هایی راجع به وجود خدا، یکتایی او، صفات او، غیب (فرشتگان، جن، شیطان) ، نبوت و آخرت .

نقطه شروع در مسیر عقیده (کتاب بنیان ایمان؛دکتر عمر سلیمان اشقر)
به شکل خیلی مختصری سه روش اصلی که برای کسب مسائل اعتقادی تاکنون مطرح شده عبارتند از:

1) روش فلاسفه:
صرفا تفکر ژرف
در این روش اساس تفکرات بر نظریات و ضروریات ( وجدانیات، محسوسات و بدیهیات ) است. که خود نظریات و ضروریات صرفا نشات گرفته از فکر آدمی است و چه بسیار که فکر آدمی دچار اشتباه شده و می شود. همچنین « تکامل نظر انسان راجع به هر مساله ای » دلیلی است بر عدم اطمینان به نظریات و ضروریات،به صورت مطلق.

2) روش کشف و شهود:
دریافت عقیده فقط از راه تصدیق دل و به دور از روایات معتبر
در این روش توجه به قلب عمل، بیشتر از حد اعتدال و توجه به قالب عمل، کمتر از حد اعتدال است. همچنین باید توجه داشت که دل انسان،محل دریافت نیروهای خیر و شر و یا الهامات الهی و نداهای شیطان است و تشخیص این دو است که بعضی مواقع بسیار سخت می شود و در صورت عدم استفاده انسان از منبعی خارجی، این دوراهی به راه صحیح نمی انجامد.

3) روش پیروی قرآن و سنت:
برگرفته از منبع علم مطلق و خطاناپذیر
 برای درک خطاناپذیر بودن سنت،(به صورت تام) در اصل و (به صورت نسبی) در واقعیت، مطالعه بیشتر راجع به علم حدیث (ضعیف و صحیح بودن،متواتر،حسن و ...) و مسیر انتقال احادیث از زمان پیامبر(ص) تا زمان حاضر ضروری است.
علوم الحدیث (نوشته صبحی صالح) - مقدمه اکثر کتب حدیث ویا مرتبط با آن،ازجمله ریاض الصالحین و لؤلؤ و المرجان-گزیده گزیده ها(تالیف صلاح الدین توحیدی) از جمله منابع مورد نظراند.
در ادامه مختصری از عقیده اسلامی با استفاده از روش سوم و بر گرفته از کتاب عقیده اسلامی (نوشته سید سابق) مطرح می شود.
اسلام به دو قسم ایمان و عمل تقسیم می شود. ایمان،عقیده و اصول دین است (عقیده: تصدیق قطعی چیزی بدون شک و تردید) و عمل،شریعتی است که در راستای ایمان و عقیده معتبر است.این تقسیم بندی را قرآن در آیات مختلفی تایید می کند.از جمله:
وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(بقره/82)
مَنْ عَمِلَ صَالِحاً مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ(نحل/97)
بسیاری از آیات قرآن،از جمله آیه 177 سوره بقره به تبیین ایمان پرداخته اند و هنگامی که در مورد ایمان از پیامبر(ص) پرسیده می شد، می فرمود: أن تؤمن بالله وملائكته وكتبه ورسله واليوم الآخر وتؤمن بالقدر خيره وشره (بخاری و مسلم)

بر اساس این تعریف جامع ایمان به شش دسته زیر تقسیم می شود:
1) شناخت خداوند: شناخت اسماء حسنی،صفات عالی و شناخت دلایل وجود و مظاهر عظمت در جهان هستی و طبیعت.
2) شناخت جهان ماورای طبیعت یا جهان غیبی و نیروهای خیر و شر  موجود در آن چون فرشتگان،ابلیس و لشکریانش و شناختن ارواح و پریانی که در این جهان وجود دارند.
3) شناخت کتاب هایی که خداوند برای مرزبندی نشانه های حق و باطل،خیر و شر،حلال و حرام و حسن و قبح نازل فرموده است.
4) شناخت پیامبران خدا و فرستادگانی که برگزیده شده اند تا پیشوای هدایت و رهبر مردم به سوی حق باشند.
5) شناخت روز آخرت و حوادثی که در آن رخ می دهد از قبیل: برانگیختن مردگان،جزا و پاداش،مجازات و بهشت و دوزخ.
6) شناخت قدر و سرنوشتی که تدبیر و خلقت نظام هستی در آن روان است.

شناخت خداوند
خداشناسی بالاترین و برترین شناخت است و اساس همه شناخت ها می باشد
وسایل خداشناسی به دو دسته تقسیم می شود:

1) اندیشیدن و تدبر در آفریده های خدا
قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا.. (سبأ/46)
أَوَلَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ كَثِيراً مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاء رَبِّهِمْ لَكَافِرُونَ (روم/8)

چند نکته راجع به تفکر:
الف) دوری از تقلید (حجاب عقل) : خداوند از کسانی که تحقیق و جستجو می کنند تمجید (17و18/زمر) و به تقلیدکنندگان (در زمینه عقاید) هشدار می دهد (بقره/171).
...فَبَشِّرْ عِبَادِ (17) الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِكَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ (18/زمر)
وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لاَ يَسْمَعُ إِلاَّ دُعَاء وَنِدَاء صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ (بقره/171)

ب) عرصه تفکر محدود به آفریده های خداوند است نه ذات خداوند .
پیامبر(ص): تفکروا فی خلق الله و لا تفکروا فی الله فإنکم لن تقدروا قدره .
تفکر در آفریده های خدا در صدها آیه قرآن از جمله: بقره/219 ، فصلت/53 تاکید شده است. دو گستره اصلی تدبر و تعقل،آفاق و أنفس است.در این زمینه مطالعه کتاب های شگفتی های خداوند در جهان آفرینش و بدن انسان (دو جلد) توصیه می شود.

ج) اهداف اندیشیدن درک هدایت انسان با قوانین زندگی،علت وجود،روش آفرینش و حقیقت اشیا است تا بدین وسیله انسان بتواند خالق و مبدع هستی را بیابد و کم کم با فعالیت فکری خود به آن حقیقت بزرگ،یعنی شناخت خدا نایل گردد. آیات بسیاری در این زمینه جای تفکر عمیق دارند. به عنوان مثال 59 تا 64 سوره نمل.

2) از راه اسماء و صفات
قُلِ ادْعُواْ اللّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيّاً مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى... (إسراء/110)
وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا...
(أعراف/180)
إن لله تسعه و تسعین إسما من حفظها دخل الجنه و إن الله وتر یحب الوتر (بخاری-مسلم)
کتاب های زیادی در این زمینه با اسم أسماء الحسنی نوشته شده.از آن جمله است کتاب های نوشته عمر سلیمان اشقر،عمرو خالد و ... .در زمینه شناخت خداوند کتاب «ایمان به الله» نوشته علی محمد محمد الصلابی از موارد فوق العاده است.
کسب عقیده، صرفا مطالعه چند جلد کتاب و خواندن چند آیه از قرآن نیست و بحثی نیست که بتوان آن را در چند روز و یا حتی چند ماه کسب کرد،بلکه پروژه ای است طولانی که نتیجه آن شکل گیری فکر آدمی در جهتی خاص و جهتگیری های او منجر به اعمال خاصی  میشود. همان طور که می بینیم پیامبر(ص) در پروزه ای بزرگ در سیزده سال دوران مکه عقیده صحابه(رض) را شکل داد. 


ارسال شده در مورخه : شنبه، 17 دي ماه، 1390 توسط اسامه قادری  پرینت

مرتبط باموضوع :

 داستان شهادت حسين بن علی  [ شنبه، 31 شهريور ماه، 1397 ] 2560 مشاهده
 بازگشت به عیدگاه  [ يكشنبه، 27 خرداد ماه، 1397 ] 3312 مشاهده
 حکم شرعی بازار یابی شبکه ای  [ يكشنبه، 31 مرداد ماه، 1395 ] 6615 مشاهده
 چند نمونه‌ی ضروری در نماز  [ يكشنبه، 9 ارديبهشت ماه، 1397 ] 2874 مشاهده
 حقیقت زلزله …  [ سه شنبه، 21 آذر ماه، 1396 ] 3517 مشاهده
نام:
ایمیل:

در مورخه : يكشنبه، 18 دي ماه، 1390توسط
(مشخصات کاربر Ram | ارسال پیغام شخصی)
با سلام و تشکر از مطلب مفیدتون. " جزاک الله خیرا "
ارسال جوابیه ]

نام:
ایمیل:

در مورخه : يكشنبه، 18 دي ماه، 1390توسط
(مشخصات کاربر saye | ارسال پیغام شخصی)
با سلام و تشکر فراوان از مطلب مفید و اساسی که ارائه شد. جای خالی کار های پایه ای و اساسی در باب دینداری در تمام قسمتهای جامعه و از آن جمله، در سایت حاضر احساس می شود. امید است به همت شما و دوستان در بخش دینی، گامی موثر در این زمینه در سایت برداشته شود و شاهد ادامه بحث مطرح باشیم. ماجور باشید.
ارسال جوابیه ]

نام:
ایمیل:

در مورخه : چهارشنبه، 28 دي ماه، 1390توسط
(مشخصات کاربر Noha | ارسال پیغام شخصی)
هوالمستعان*سلام الله علیکم*سپاس گزارم کاک مبین،مطلب ضروری ای بود.خداوند متعال ما را یاری فرماید که عقیده ای استوار و راسخ داشته باشیم. رستگار باشید.
ارسال جوابیه ]

امتیاز دهی به مطلب
انتخاب ها

 فایل پی دی اف فایل پی دی اف

 گرفتن پرينت از اين مطلب گرفتن پرينت از اين مطلب

 ارسال به دوستان ارسال به دوستان

 گزارش این پست به مدیر سایت گزارش این پست به مدیر سایت

اشتراک گذاري مطلب
صفحات پيشنهادي
لينکدوني
پیامک

ســامـانه پیام کوتاه پینوس



ارسال خبر ، مقاله ، گزارش و ...



شماره همراه خود را برای عضویت در خبرنامه پیامکی وارد کنید