سه شنبه، 29 اسفند ماه، 1402

قدرت و منزلت اجتماعی

نویسنده: جلیل بهرامی نیا
راست است که در یک نگاه فلسفی-دینی، انسان به خودی خود دارای ارزش و احترام ویژه است، امّا واقعیت آن است که اگر فرهنگ و ساختار جوامع، با این حقیقت بنیادین سازگار نباشند، شرافت انسانی آسیب جدی می بیند



و انسانیتِ انسان نیز مخدوش می شود؛ چنانکه به درستی گفته اند که فقر گو این که منشأ ژنتیکی ندارد، امّا پیامدهای ژنتیکی دارد و در بسیاری موارد که فقر شدید مانع تحصیل علوم و آداب و تعاملات اجتماعی عزت آمیز می شود، قربانیان فقر واقعاً دچار فقر در انسانیت نیز می شوند! با عبور انسان از زندگی فردی/غارنشینی و آغاز مدنیت و اجتماع، تضاد منافع و تقاطع لذات در جامعه بشری، دستی بر شانه غول نفسانیت نهاد و با بیدار کردنش سبب بروز رقابت ها و ستیزهای بدفرجامی گشت که محدودیت های جدیدی به زندان فلسفی بشر افزود و معیشت را به مرارتی مضاعف آلوده ساخت؛ گروههای قدرتمند بر منافع و لذات دست یازیدند و فرودستان را به اندازه ی خدمتگریشان از پسمانده ی قدرت و لذت بهره مند ساختند و این گونه بود که ضرب المثل «پولدارها به کباب و بی پولها به بوی کباب» برای اشاره به این واقعیت دیرپای اجتماعی باب شد؛ در برابر، البته بشر بیکار ننشست و فکر و دست طرفین به کار افتاد و هر یک به گونه ای و با هدفی به فعالیت مشغول شدند؛ قدرتمندان با ابداع ایدئولوژی و قانون و ستایش وفاداری و القای آن به ذهن رعایا، برای تثبیت موقعیت برتر و لذیذ خویش تلاش کردند و در عین تنعّم و اقتدار، جست و جوی نان و نام را فریفتگی نفس و شیطان خواندند و زیردستان را به حواشی خوانِ قدرت و ثروت راندند تا از زخارف فضیلت سوز دنیا و احتمال رنجاندن خلق نجات یابند و ضمن نیل به فضل زهد و قناعت در دنیا،از خطر رسوایی اخروی ناشی از تضییع امانت اِمارت نیز دور بمانند! راست است که شکرگزاری محرومیت از زمینه های ابتلا به مردم آزاری، درسی حکمت آمیز و وصیت شیخ سعدی است، امّا ملاحظه ظرافت ها و پیچیدگی های تکوین شخصیت بشر و تبلور کرامت او نیز نشان می دهد که به حاشیه راندن انسان ها، نه تنها آنان را از سهم عادلانه قدرت و ثروت محروم می سازد، بلکه منزلت و حرمت اجتماعی را نیز، که لازمه و علامت شرافت و عزت انسانی است، از آنان دریغ می دارد و سبب می شود ارزش انسانیشان رفته رفته به علت ابراز مکرّر فروتنی های تحمیلی و عادت به چاکری و نوکرمنشی، به شدت پایین آید و در بهترین حالت، از مقام هموطن یا شهروندی مُحِق به فرودستانی مستحق ترحّم و نوازش سقوط کنند و به وضعیتی برساند که چهره آنان فقط با تعظیم یا التماس، زیبا و مقبول باشد و حرمت طلبی یا حق خواهی آنان، جسارت یا تمرّد مستوجب تأدیب تلقی شود! بنابر این،از باب «الأخذ بالشیئ أخذٌ بلوازمه»، باور به کرامت بشر، مستلزم پایبندی به مراعات لوازم فرهنگی و ساختاری تبلور این کرامت نیز هست؛ نمی توان از حرمت ذاتی انسان و شهروندان دم زد و در همان حال، لوازم دستیابی به احترام و محترم ماندن مانند برخورد اولیه اعتمادآمیز، نظرخواهی، قدرت، ثروت و دانش را از آنان دریغ داشت؛ نمی توان در مقام والدین، مربّی یا دولت، بحث رشد و توسعه را پیش کشید ولی در عمل، زمینه های رشد و توسعه را برچید و فراتر از آن توقع داشت که اشخاص در برابر تصمیمات خلاف کرامت و منافع خویش، ساکت و حتی شاکر باشند که این بارزترین مصداق تضییع کرامت و تحمیل ذلت است!



ارسال شده در مورخه : چهارشنبه، 29 خرداد ماه، 1392 توسط اسامه قادری  پرینت

مرتبط باموضوع :

 نياز جامعه به نهادها و انجمن هاي عام المنفعه  [ چهارشنبه، 22 خرداد ماه، 1392 ] 4141 مشاهده
 فریبندگی رسانه های اجتماعی  [ سه شنبه، 9 خرداد ماه، 1402 ] 4341 مشاهده
 چگونه با درآمد کم زندگی کنیم؟  [ شنبه، 1 آذر ماه، 1399 ] 2185 مشاهده
 اردوغان دعوتگری بی مدعا وامیری عملگرا  [ جمعه، 1 مرداد ماه، 1395 ] 3216 مشاهده
 طناب بیکاری و عشیره گری بر گردن انتخابات  [ شنبه، 18 خرداد ماه، 1392 ] 4204 مشاهده
نام: میثم قانع
ایمیل: خداوند حفظتان کند.

در مورخه : پنجشنبه، 30 خرداد ماه، 1392توسط
(مشخصات کاربر Hawre | ارسال پیغام شخصی)
سلام و عرض ادب خدمت استاد گرانقدرم. بیان شیوا و قلم گویایتان نگذاشت بدون ابراز حداقل تقدیری از کنار نگاشته یتان بگذرم. از خداوند منان تداوم فعالیت و توفیق خدمت را برایتان آرزومندم.
ارسال جوابیه ]

نام: خواهرمسلمان
ایمیل: latghnatoo@yahoo.com

در مورخه : يكشنبه، 9 تير ماه، 1392
سلام مطلبی رو نوشتم با موضوع بیایید ماهم مدگرایی کنیم ممنونم میشم نطرتون دو درمودش بفرمایید. منتظر حضورتون هستم.
ارسال جوابیه ]

امتیاز دهی به مطلب
انتخاب ها

 فایل پی دی اف فایل پی دی اف

 گرفتن پرينت از اين مطلب گرفتن پرينت از اين مطلب

 ارسال به دوستان ارسال به دوستان

 گزارش این پست به مدیر سایت گزارش این پست به مدیر سایت

اشتراک گذاري مطلب
صفحات پيشنهادي
لينکدوني
پیامک

ســامـانه پیام کوتاه پینوس



ارسال خبر ، مقاله ، گزارش و ...



شماره همراه خود را برای عضویت در خبرنامه پیامکی وارد کنید