دوست و همنشین ....
ارسال شده در: يکشنبه خرداد ماه 4, 1393 6:04 pm
يكي از مباحث بسيار مهم در مسائل اجتماعي، ميزان و نحوهي ارتباط انسانها با يكديگراست كه در قالب دوستي انجام ميگيرد. انسان از انتخاب دوست ناگزير است و محتاج به دوست.
نكتهي مهم اين است كه تأثير يك دوست در شخصيت انسان بسيار زياد است و در آيات قرآن كريم تأكيد زيادي بر اين موضوع شده است.خداوند متعال حال برخي ظالمان را اينگونه بيان ميدارد:
(روز قيامت) روزي است كه ميبيني ظالم (از شدت حسرت) دست خود را گاز ميگيرد
و (ميگويد:) ايكاش با فلان شخص دوست نميشدم›
در مورد دوست و شرايط آن در احاديث مطالب زيادي بيان شده اما در اين گفتار به فضل خداوند متعال با استفاده از آيات نوراني قرآن كريم، برخي شرايط و ملاكهاي انتخاب دوست را بيان ميداريم.
1.ايمان
از نگاه قرآن كريم ميزان شخصيت انسانها رابطهي مستقيمي با اعتقادات آنها دارد. كسي كه از گوهر با عظمت ايمان بيبهره باشد، شخصيت وي در حدي نخواهد بود كه ارزش رفاقت و دوستي را داشته باشد تا انسان بخواهد طرح دوستي با چنين كسي بريزد:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُمْ مِنْ الْحَقِّ (ممتحنة/1)
اي كساني كه ايمان آوردهايد دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگيريد.
شما نسبت به آنان اظهار محبت ميكنيد در حالي كه آنها به آنچه از حق براي شما آمده كافر شدهاند.
2. احترام به مقدسات و مسائل ديني
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِنْ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ …
وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا [( مائدة/57-58)
اي كساني كه ايمان آوردهايد افرادي كه آيين شما را به باد استهزاء و بازي ميگيرند ـ از اهل كتاب و مشركان ـ وليّ خود انتخاب نكنيد …
آنها هنگامي كه (اذان ميگوييد و مردم را) به نماز فراميخوانيد آن را به مسخره و بازي ميگيرند.
در اين دو آيهي شريفه خداوند صراحتاً از دوستي با كساني كه دين مسلمانان را به بادسخريه و استهزاء ميگيرند، نهي فرموده است و به عنوان مثال و ذكر مصداق بحث اذان را مطرح ميفرمايد.
3.راستگويي
يكي از مصاديق مهم اخلاق در زندگي انسان، صداقت و راستگويي است چرا كه درحقيقت دروغ خود نوعي نفاق است و در آيات و روايات بسيار، مذموم شمرده شده است و در رفاقت و دوستي نيز انسان يكي از ملاكهايي كه بايد در نظر داشته باشد، صداقت وراستي دوست است:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ [ (توبه/119)
اي كساني كه ايمان آوردهايد از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد و با صادقان باشيد.
اي كساني كه ايمان آوردهايد از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد و با صادقان باشيد.
ذيل تفسير اين آيه شريفه چنين آمده است: «صداقت شرط و ملاك اساسي دوستي است و اگر به دوست و همراه انسان، صديق گفته شده است بخاطر صداقت او در رفتارش بادوست خود است»
4. دوستي دوطرفه
اگر انسان قصد دوستي با كسي را دارد بايد ببيند كه آيا طرف مقابل هم متمايل به اين دوستي هست يا خير
هَا أَنْتُمْ أُوْلَاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَلَا يُحِبُّونَكُمْ[ (آل عمران/119)
شما كساني هستيد كه آنها را دوست ميداريد، اما آنها شما را دوست ندارند.
آري اگر دوستي يكطرفه باشد باعث ذلت و خواري ميگردد و هرگز براي انسان سودمندنخواهد بود
چه خوش بي مهربوني هر دو سر بي
كه يك سر مهربوني دردسر بي
5. هماهنگي ظاهر و باطن
هميشه افرادي در جامعه وجود دارند كه هزار رنگاند يعني با هر كسي همانگونه پاسخ ميگويند وبرخورد ميكنند كه او ميپسندد و هيچ هدف خاصي را دنبال نميكنند و به هر رنگي كه منافع ماديشان اقتضا كند درميآيند كه خطر اين افراد نيز بسيار زياد است
.
وَإِذَا لَقُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمْ الْأَنَامِلَ مِنْ الغَيْظِ[(آل عمران/119)
و هنگامي كه شما را ملاقات ميكنند، (به دروغ) ميگويند:
ايمان آوردهايم اما هنگامي كه تنها ميشوند از شدتِ خشم بر شما، سر انگشتان خود را به دندان ميگزند.
و هنگامي كه شما را ملاقات ميكنند، (به دروغ) ميگويند:
ايمان آوردهايم اما هنگامي كه تنها ميشوند از شدتِ خشم بر شما، سر انگشتان خود را به دندان ميگزند.
6. خيرخواه بودن
خداوند متعال در قرآن كريم مؤمنان را از دوستي با برخي گروهها همانند اهل كتاب، كفارو منافقين برحذر ميدارد و تعدادي از خواستهها و انگيزههاي شوم و پست آنان را اينگونه بيان ميفرمايد:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ[ (آل عمران/118)
اي كساني كه ايمان آوردهايد محرم اسراري از غير خود، انتخاب نكنيد
آنها از هر گونه شر و فسادي دربارهي شما كوتاهي نميكنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشيد.
اي كساني كه ايمان آوردهايد محرم اسراري از غير خود، انتخاب نكنيد
آنها از هر گونه شر و فسادي دربارهي شما كوتاهي نميكنند. آنها دوست دارند شما در رنج و زحمت باشيد.
ادامه دارد . . . .