ده رسی یانزه هه می زمانی کوردی

مديران انجمن: avin, CafeWeb, Dabir, Noha, bahar, Modir-Kurdi

ده رسی یانزه هه می زمانی کوردی

پستتوسط shaho » چهارشنبه ارديبهشت ماه 4, 1392 9:10 pm

شیوه‌ی نوشتن کلمه‌های مرکب

نظریات مختلفی در رابطه با نحوه‌ی نوشتن کلمات مرکب در زبان کوردی وجود دارد ولی مهم‌تر از همه، دو نظریه‌ی بزرگ می‌باشند بدین شرح:

الف) قسمت‌های یک کلمه‌ی مرکب چه معنی مستقلی داشته‌باشند چه به تنهایی بدون معنی باشند، به صورت جداگانه نوشته شوند. دلیل اصلی این نظریه سهولت بیشتر در شناسایی ریشه‌‌ی هر کلمه می‌باشد.

ب) قسمت‌های یک کلمه‌ی مرکب بدون در نظر گرفتن اینکه آیا معنی مستقلی دارند یا نه، سرهم نوشته شوند. دلیل این نظریه اهمیت دادن به کلمات مستقلی است که از ترکیب کلمات دیگر با معنای جدید به وجود می‌آیند.
بدیهی است مجال بحث و بررسی در مورد جزئیات این دو نظریه در این مقوله وجود ندارد لذا به صورت کاملاً اختصاری این موضوع را ادامه می‌دهیم. لیکن ابتدا لازم است با کلمات مستقل و ناقص آشنا شویم:

الف) کلمه‌ی مستقل: کلمه‌ای است که خود به تنهایی و بدون کمک کلمه‌ای دیگر معنی کامل و مختص به خود داشته باشد. این کلمات در واقع یکی از انواع اسم، ضمیر، فعل، صفت، قید، مصدر یا شماره می‌باشند. مانند: دار ، ئێمه ، خانوو ، سێبه‌ر

ب) کلمه‌ی ناقص: کلمه‌ای است که به تنهایی معنی کاملی ندارد و به کمک کلمات دیگر در جمله ادا می‌شود. از انواع آن می‌توان به حروف اضافه، حروف عطف، ادوات الحاقی، حروف ندا و نشانه اشاره نمود. مانند: له ، و ، ین ، ئه‌ی

حال در یک اصل کلی می‌پذیریم که بهتر است که در ترکیب کلمات، اگر معنی جدید ایجاد شود، آن‌ها سرهم نوشته شوند. مانند:

کار + خانه = کارخانه

خه‌م + ین = خه‌مین

ئایش + یلێ = ئایشیلێ

باخ + ه‌وان = باخه‌وان

البته در بعضی جاها ممکن است جهت سهولت خواندن یک حرف در بین دو کلمه حذف گردد مانند:

ده‌ست + کرد = ده‌سکرد

ده‌ست + پێک = ده‌سپێک

در ضمن برای سرهم یا جدا نویسی کلمات باید موارد زیر را مد نظر قرار داد:

1. غیر از فعل‌های مرکب، همه‌ی فعل‌های دیگر به صورت جدا نوشته شوند. مانند:

کاوه له مامه‌ندی دا، یعنی کاوه مامند را زد.

خانووه‌که‌م فرۆشت، یعنی خانه‌ام را فروختم.

2. کلمات مرکبی که از دو جزء مستقل معنی‌دار به وجود می‌آیند و پس از ترکیب معنی تازه‌ای به خود می‌گیرند، سرهم نوشته می‌شوند. مانند:

خۆ + شاردنه‌وه = خۆشاردنه‌وه

چاو + پێ + که‌وتن = چاوپێکه‌وتن

3. ادوات الحاقی به صورت‌های پیشوند، میاندوند و پسوند به کلمه می‌چسبند. مانند
بێده نگ                    خه ولێکه وتن          
4. صفت تفضیلی به اسم می‌چسبد. مانند
شه وێکی تر         که سی تر       مه لێکی تر
5. در مورد حرف عطف «و» اگر باعث ارتباط بین کلمات یا عبارات شود به کلمه‌ی ماقبل خود نمی‌چسبد. مانند
شیرین و فه رهاد      ئاشتی هات و دانیشت


ولی اگر «و» طوری در بین دو کلمه قرارگیرد که کلمه‌ی مرکب نو با معنی جدیدی ایجاد شود، دو کلمه و «و» بین آن‌ها سرهم نوشته می‌شوند. مانند
ده نگوباس    که لوپه ل    وتووێژ

6. حرف «ی» اضافه همواره به کلمه‌ی ماقبل خود می‌چسبد، مگر آنکه کلمه‌ی اصلی خود، به «یی» منتهی شده‌باشد که در این صورت برای رعایت زیبایی نوشتار، «ی» اضافه، جداگانه و درکنار کلمه‌ی ماقبل خود نوشته می‌شود. مانند
کوردی    ماردینی      شایی

برای نویسنده این مطلب shaho تشکر کننده ها: 2
asra (يکشنبه ارديبهشت ماه 7, 1392 2:51 am), avin (يکشنبه ارديبهشت ماه 7, 1392 2:51 am)
رتبه: 14.29%
 
نماد کاربر
shaho
کاربر ویژه
کاربر ویژه
 
پست ها : 246
تاريخ عضويت: شنبه مرداد ماه 1, 1390 11:30 pm
محل سکونت: پاوه-سنندج-
تشکر کرده: 8 بار
تشکر شده: 165 بار
امتياز: 170

کلمه های مرکب

پستتوسط avin » چهارشنبه ارديبهشت ماه 4, 1392 9:47 pm

سلام.

کاک شاهو به دله وه سپاست لی ده که م بو پاراستنی زمانی کوردی.

هه مووی نووسراوه کانت به نرخن.

کاربران گرامی...این درس از زبان کوردی واقعا مهمه...و خیلی ها در نوشتن کلمات مرکب مشکل دارن...

پس خواهش میکنم که این درس و جدی بگیرید


و اگر سولی بود من و کاک شاهو در حد توان بهتون کمک میکنیم.

مطالبو خیلی زیبا نوشتن..لازم به توضیح نیست...اما برای اونایی که یه قدم جلو ترن و خواندن کوردیشون بهتره...

سفارش میکنم متن کوردی زیر رو که در تکمیل درس کاک شاهو آوردم...حتما ...حتما...مطالعه کنید:


********************************************



وشه‌ی لێكدراو (مركب)

هه‌ندێ جار دوو یان چه‌ند وشه‌، كه‌ هه‌ر كامه‌یان بۆ خۆی واتایه‌كی هه‌یه‌،

پێكه‌وه‌ كۆ ده‌بنه‌وه‌ و سه‌رجه‌م واتایه‌كی نوێتر پێك ده‌هێنن، به‌م متوربه‌بوونه‌ ده‌ڵێن (وشه‌ی لێكدراو).

وشه‌ی لێكدراو ده‌بێ بلكێن به‌ یه‌كه‌وه‌ و نابێ به‌جیا بنووسرێن و، به‌ چه‌ند شێوه‌ پێك دێن:



١. بێ هیچ یارمه‌تییه‌ك:

جاری وایه‌ "وشه‌ی لێكدراو"‌، بێ هیچ یارمه‌تییه‌ك دروست ده‌بێت و ته‌نیا وشه‌كان پێكه‌وه‌ ده‌لكێن:

ڕه‌ش + ماڵ = ڕه‌ش ماڵ، كه‌ پێكه‌وه‌ واتایه‌كی تر پێك ده‌هێنن و ئه‌و كاته‌ ده‌بێ پێكه‌وه‌ بنووسرێن: ڕه‌شماڵ.

    خوێندن + گه‌ = خوێندنگه‌.

    زانست + په‌روه‌ر = زانستپه‌روه‌ر.

    پاش + بنه‌ما = پاشبنه‌ما.

    كتێب + خانه‌ = كتێبخانه‌.

    مه‌له‌ + گه‌ = مه‌له‌گه‌.




٢. به‌ یارمه‌تیی پیتی (و‌):

جاری وایه‌ "وشه‌ی لێكدراو"‌،‌ به‌ یارمه‌تیی پیتی (و) پێكه‌وه‌ ده‌لكێن:

    ئاڵ + و + گۆڕ = ئاڵوگۆڕ.

    مشت + و + مڕ = مشتومڕ.

    ئه‌لف + و + بێ = ئه‌لفوبێ.


   ده‌نگ + و + باس = ده‌نگوباس.




٣. به‌ یارمه‌تیی پیتی (ه‌):

جاری وایه‌ "وشه‌ی لێكدراو"‌،‌ به‌ یارمه‌تیی پیته‌بزوێنی (ه‌) پێكه‌وه‌ ده‌لكێن:

    به‌رد + ه‌ + قاره‌مان = به‌رده‌قاره‌مان.

    گوڵ + ه‌ + گه‌نم = گوڵه‌گه‌نم.

    به‌رز + ه‌ + فڕ = به‌رزه‌فڕ.

    ئاگر + ه‌ + دیوار = ئاگره‌دیوار.



نموونه‌ی تری وشه‌ی لێكدراو:

خۆترنجێنه‌ر، خۆكوژ، به‌ردباران، كاروبار، ئه‌لفوبێ، هاتوچۆ، زانستپه‌روه‌ر، زانستخواز،

ئازادیخواز، وڵاتپارێز، سێشه‌ممه، ڕاسته‌وخۆ، نیشتمانپه‌روه‌ر، گوڵه‌گه‌نم، ڕێنووس، باوكمردوو،

یه‌كگرتوو، ئاڵوگۆڕ، ڕۆژنامه‌نووس، هه‌واڵنێر، په‌یامنێر، به‌رزه‌فڕ، جه‌رگبڕ، مناڵپارێز، چه‌مچه‌ماڵ، بێكه‌س،

جێبه‌جێ، ده‌ستبه‌جێ، كانیكه‌وه، هه‌ڵگورد، تاقبۆستان (تاقۆسان)، ملهوڕ، ته‌خته‌كلیل، پاشبنه‌ما،

بنكه‌دراوه‌ (databa)، به‌ستهێڵ (dash)، ڕوومێز (desktop)، زانیارینامه‌ (encyclopedia)، ئاگره‌دیوار.



منبع:http://zkurd.org/diyako/renus/






در روزگاری که خنده ی مردم از زمین خوردن توست ، برخیز تا بگریند...

برای نویسنده این مطلب avin تشکر کننده ها:
asra (يکشنبه ارديبهشت ماه 7, 1392 2:51 am)
رتبه: 7.14%
 
نماد کاربر
avin
مدیر انجمن
مدیر انجمن
 
پست ها : 433
تاريخ عضويت: دوشنبه مرداد ماه 31, 1390 11:30 pm
تشکر کرده: 336 بار
تشکر شده: 531 بار
امتياز: 1820

پستتوسط shaho » پنج شنبه ارديبهشت ماه 5, 1392 2:02 pm

خاتو ئه وین سپاس بو یارمه تیت زور سپاس
نماد کاربر
shaho
کاربر ویژه
کاربر ویژه
 
پست ها : 246
تاريخ عضويت: شنبه مرداد ماه 1, 1390 11:30 pm
محل سکونت: پاوه-سنندج-
تشکر کرده: 8 بار
تشکر شده: 165 بار
امتياز: 170


بازگشت به فێرگه ی زمانی کوردی

چه کسي حاضر است ؟

کاربران حاضر در اين انجمن: بدون كاربران آنلاين و 2 مهمان