به نام خدا
سلام: امروز میخوام چند نکته از "ڕێنوس " یا طریقه نوشتن زبان کوردی رو بگم:
1.مشدد(پیتی گیره دار):
در زبان کوردی تشدید وجود ندارد و زبان کوردی با تشدید سازگار نیست،و کلمه هایی
که در کوردی تشدید دارند از زبان فارسی یا عربی وارد زبان کوردی شده اند.
و کلماتی که تشدید دارند با دو حرف نوشته میشود یا به بیان دیگر جای آن حرفی را
که مشدد می گردد دو بار تکرار می کنند:
مکّه: مه ککه
خّرم: خورره م
ثریّا : سۆره ییا
اما اغلب آنها در کوردی تشدیدشان خوانده نمی شود.
اوّل : هه وه ڵ
البتّه: ئه ڵبه ت
غلّه : خه له
2.علامت مد(آ) در زبان کوردی با حرف الف نشان داده می شود و همزه ماقبل آن را به صورت کورسی می نویسند:
آرد: ئارد
آهن: ئاسن
آدم :ئاده م
آب: ئاو
در زبان کوردی کلمات به همان شیوه ای که تلفظ میشوند،به همان شکل و صورت نوشته می شوند:
3.تنوین که مربوط به کلمات عربی است به صورت "ن" نوشته میشود:
حتماً: حه تمه ن
مثلاً : مه سه له ن
4.واو معدوله که مربوط به کلمات فارسی است به صورت الف نوشته میشود:
خواست: خاست
خوان: خان
5.همچنین الف مقصوره که مخصوص کلمات عربی است به صورت الف نوشته میشود :
مصطفی: موسته فا
عیسی: عیسا
موسی: مووسا
6.همزه بر حسب اینکه در اول یا آخر یا وسط کلمه واقع شده است ،احکامی برای نوشتن دارد:
6-1.همزه اول کلمه پیوسته به صورت کرسی نوشته میشود:
ادب: ئه ده ب
اندازه: ئه ندازه
اتومبیل: ئوتومبیل
6-2.همزه در وسط و آخر کلمه اگر ساکن باشد به صورت اصلی خود(ء) نوشته می شود:
یأس: یه ءس
جزء: جوزء
شأن: شه ءن
6-3.چنان چه همزه ی وسط و آخر کلمه متحرک باشد مثل همزه ی اول کلمه باز به صورت کرسی نوشته میشود:
فرار می کند: ڕائه کا
هم اکنون: هه ر ئێستا
بیرون میرود .آشکار می شود: ده ر ئه که وێ
7.این حروف در املای کوردی وجود ندارند(ث،ذ،ص،ض،ط،ظ) برای نشان دادن این حروف در کوردی از (س،ز،ت) استفاده میشود:
خط: خه ت
ثروت: سه روه ت
صبر: سه بر
مصیبت: موسیبه ت
بذل: به زل
ضربه : زه ربه
ظاهر: زاهر
توجه:بعضی مواقع در کتابهای کوردی و متون کوردی به کلماتی بر میخوریم که با
حروف (ث،ذ،ص،ض،ط،ظ) نوشته شده اند و همانطور که اشاره شد این حروف در
الفبای کوردی وجود ندارد.
اما بسیاری از زبان شناسان بر این باورند که نوشتن این کلمات با املای کوردی باعث
میشود که در معنای آن اختلال بوجود آید...
ولی اگر بیایم و با این دیدگاه نگاه کنیم باید ما هم یک عرب زبان را مجبور کنیم که
اسمی کوردی مثل "تاڤگه" را با همان " ڤ" که در زبان عربی وجود ندارد بنویسد.
یا یک انگلیسی زبان را که کلمه علی را با "ALI" مینویسد مجبور کنیم که برای حرف
"ع" حرفی در الفبای انگلیسی بوجود آورد تا معنا و صدای آن را حفظ کند که این امر
نزدیک به محال است.
بیشتر این مشکلات از آنجا منشا میگیرد که بیشتر حرفهای الفبای کوردی از عربی
گرفته شده اند.
اما به این امر توجه نمی شود اگر همین کلمات عربی با الفبای لاتین کوردی نوشته
شود آنگاه چاره این کلمات چیه؟