براستی جغرافیا چیست؟
آیا جغرافیا علم مطالعه پراكنش پدیده هاست؟ و یا علم مطالعه سطح زمین است؟ یا اینكه علم مطالعه روابط متقابل انسان و محیط و یا علم ساماندهی فضا و یا هزاران تعریف دیگری كه از آن در كتابها و مقالات و … مطرح شده است؟
در یك جمله می توان گفت كه جغرافیا تمامی این تعاریف است و در عین حال هیچ یك از آنها نیست. تعاریفی كه ما از جغرافیا می بینیم و یا می شنویم در واقع تعابیری هستند كه هر یك از جغرافیدانان با توجه به نظر و دیدگاه خود از آن ارائه داده اند. زمانی كه می گوییم تمامی این تعابیر درست هستند از دیدگاه كثرت به موضوع نگاه كرده ایم و هنگامی كه از نادرست بودن هر یك از آنها به صورت منفرد سخن می گوییم به دنبال تعریفی واحد از جغرافیا هستیم. آیا می توان از جغرافیا تعریفی واحد ارائه نمود؟
این كار به نظر دشوار می نماید چراكه دانش جغرافیا همواره با توجه به شرایط تاریخی و نیز با در نظر گرفتن موقعیت فرهنگی ، طبیعی ، اقتصادی، سیاسی و … ِ جوامع در هر دوره تعریف خاصی داشته است. برای تعریف جغرافیا در دنیای امروز نیز می باید امروزی عمل كنیم. در دوران كنونی كه میان كشور ها فاصله زیادی(از نقطه نظر تكنولوژی و …)بوجود آمده است و نیز تفاوتهای فراوانی از لحاظ گوناگون در بین نواحی مختلف وجود دارد، جغرافیا نیز از تعاریف مختلفی برخوردار است . به عنوان نمونه شرایط و موقعیت حاكم بر كشور ایالات متحده تعریف متفاوتی از جغرافیا را در مقایسه با كشوری نظیر هند ایجاب می كند. انتظارات و وظایفی كه برای جغرافیا در نظر گرفته می شود نیز در این كشور ها با یكدیگر تفاوت دارد . لذا به صورت جامع به عقیده نگارنده :
جغرافیا علمی است که ضمن مطالعه ی درون فضاها روابط متقابل بین فضاها را تعریف میکند.
اماتعریف سنتی از جغرافیا
جغرافیا علمی است كه به دنبال كشف قانونمندیهای حاكم بر روابط متقابل انسان و طبیعت است تا با كمك یافته های علمی خود در راهكار های مناسب را برای زندگی بهتر انسانهای ساكن در هر مكان فراهم آورد به نحوی كه در طی این فرآیند انسان بیشترین بهره را برده و طلیعت كمترین خسارت را متحمل گردد. به نظر می رسد كه این كلی ترین تعریفی است كه می توان از جغرافیا ارائه نمود، تعریفی كلی كه در هر ناحیه و با هر مشخصاتی صادق باشد .
لازم به ذكر است كه تفاوتهایی را كه در جغرافیای نواحی مختلف مشاهده می كنیم از روشهایی ناشی می شود كه انسانها و كارگزاران با توجه به شرایط و ویژگی های فرهنگی-طبیعی ، اقتصادی ، سیاسی و صنعتی و ... حاكم بر آن ناحیه به كار می گیرند.