السلام علیکم ورحمة الله
این مطلب رو خودم گرداوری نموده ام از چندین منبع معتبر . امیدوارم خداوند آن را به عنوان عملی خالص قبول بفرمایند .
مختصری از احکام قربانی
تعریف قربانی : سربریدن یا ذبح حیوان مخصوصی به نیت نزدیک شدن به خداوند بزرگ و در وقت وزمان خاصی را قربانی گویند .
ادله شرعی برای قربانی کردن :
دلیل از قرآن : (فصل لربک وانحر) کوثر/2 – قتاده و عکرمه گویند وانحر یعنی قربانیت را انجام بده و این رای اکثر مفسرین است . دلیل از سنت : رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند ( من کان له سعة و لم یضح فلا یقربن مصلانا) (صحیح سنن ابن ماجه 2532) هر کس توانایی (مالی ) داشته باشد و قربانی نکند به مصلای ما نزدیک نشود.
چه کسانی می توانند قربانی کنند : در مذهب امام شافعی قربانی در حق کسی شرعی است که توانایی تهیه لباس و خوراک برای خود و خانواده اش را داشته باشد و هم چنین توان تهیه خوراک روز عید و 3 روز بعد از آن را داشته باشد.
(کشاف القناع 3/18 و فتاوی 26/35)
شروط قربانی : شرط اول : باید حیوان قربانی شود که عبارتند از (شتر،گاو-گوسفند و بز) و این سنت و رای ائمه مذاهب می باشد و حیوانات دیگریا پرنده مانند خروس و مرغ و ... جایز نیست .
شرط دوم : حیوانی که قربانی می شود باید به سن قربانی رسیده باشد که عبارتند از : شتر باید 5 سال را تمام کرده باشد . گاو باید 2 سال را تمام کرده باشد .گوسفند و بز هم باید 1 سال را تمام کرده باشند .
شرط سوم : حیوان قربانی باید سالم و دور از بیماری و عیب باشد . عیبهایی که در سنت ذکر شده اند : کوری واضح- بیماری آشکار- لنگی نمایان – لاغری واضح .
حیوانی که قربانی می شود برای چند نفر است ؟ گوسفند و بز : برای یک نفر است و اگر پدر خانه یا سرپرست خانواده گوسفند یا بزی را قربانی کند می تواند تمام افراد خانواده را در اجر و پاداش قربانی شریک نماید هر چند حکم قربانی از افراد خانواده ساقط نمی شود و برای این کافی است هنگام قربانی بعد از بسم الله و الله اکبر گفتن بگوید خدایا این قربانی را از من و خانواده ام قبول بفرما و این مذهب شافعی و مالکی و احمد و اسحاق بن راهویه و اوزاعی است و رای راجح است.
شتر و گاو: هر کدام برای هفت نفر است که در سنت این گونه ذکر شده .
زمان قربانی کردن : رای راجح اهل علم این است که وقت قربانی بعد از نماز عید قربان شروع می شود و تا غروب 3 روز بعد از عید (ایام التشریق ) ادامه دارد . یعنی روزهای 13-12-11-10 ماه ذی الحجه .
جمهور اهل علم می گویند قربانی کردن در شب هم جایز است .
کسی که می خواهد قربانی کند چه کارهایی را انجام دهد ؟ نیت : شخص هنگامی که حیوان را خریداری یا تهیه و بعدا ذبح می نماید باید نیتش خا لصانه برای خدا باشد و در آن هیچ کس (پیامبران-اولیا- مشایخ و ...) را نباید در نیت قربانی داخل نموده و با خدا شریک نماید .
اگر کسی قبل از ماه ذی الحجه نیت قربانی کردن را داشته باشد باید از شروع ماه ذی الحجه تا پایان قربانی کردن ناخن و موی بدنش را کوتاه نکند که رسول الله صلی الله علیه وسلم چنین فرمودند (صحیح سنن ابن ماجه )
مکان قربانی کردن : قربانی را در هر جایی که پاک باشد به غیر از روی قبرها و بارگاه ها می توان انجام داد.
هر کس قربانی را خودش ذبح کند و اگر نتوانست هنگام ذبح حضور داشته باشد.
زن و بچه هم اگر توانایی ذبح کردن را داشته باشند ذبیحه آنها درست است .
گفتن بسم الله و الله اکبر هنگام ذبح و گفته شود خدایا از من یا از من و خانواده ام و یا از فلانی قبول بفرما .
چگونه باید از گوشت قربانی استفاده نمود ؟ هدف اصلی از قربانی عبادت برای خدا و ریختن خون حیوان به قصد نزدیک شدن به خالق است و هم چنین با این عمل کمکی هم به فقرا و نیازمندان بشود .
رسول الله صلی الله علیه وسلم در ابتدای امر از نگهداشتن گوشت قربانی برای روزهای بعد از قربانی نهی کردند اما بعدا اجازه دادند (المجموع 8/418 و المغنی 9/429 نیل الاوطار 5/147)
رسول الله صلی الله علیه وسلم نهایتا در مورد چگونگی استفاده از گوشت قربانی فرمودند : از آن بخورید و ذخیره کنید و صدقه دهید (رواه مسلم 1971) و اهل علم بر اساس این حدیث گفته اند که گوشت قربانی را باید به سه قسمت تقسیم نمود.
اما تعدادی از مردم بر روی باور غلط و بدون دلیل تمام گوشت قربانی را صدقه می دهند و برای خانواده خود باقی نمی گذارند که این کارشان مخالفت با سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم است هر چند به ظن خودشان کار آنها بهتر است .
در صدقه دادن گوشت ابتدا اقوام و فامیل نیازمند بر دیگران ارجحیت دارند که این کار دو اجر دارد و بعدا همسایه و ...
شخص قربانی کننده اجازه ی فروختن پوست و یا گوشت قربانی را ندارد و هم چنین نمی تواند دستمزد قصاب را از قربانی بپردازد .
گوشت قربانی باید به شهر و یا مکان دیگر منتقل نشود مگر برای ضرورت و این رای اکثر اهل علم است.
آیا می شود برای مرده هم قربانی نمود ؟
اگر کسی برای پدر و مادرش که از دنیا رفته اند قربانی نماید جایز است و ثوابش به آنها می رسد و خود فرزند هم اجر دارد.
فرزندان اگر برای خودشان هم قربانی کنند و هر عمل خیر دیگری را انجام دهند ثواب آن اعمال بدون کم شدن از اجر فرزند به والدین می رسد چون فرزند سعی و تلاش والدین است .
اگر کسی وصیت نماید که بعد از فوتش برای او قربانی کنند فرزندان و یا وارثین او باید برایش قربانی کنند .
و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین