کێ ده ڵێ ناڵه ی ده رونت چه شنی بۆی بۆسۆ نییه
ئه م گڕ و گڕپه و بڵێسه هه ر له ناخی تۆ نییه
به زمی بلوێرت به غه یری شیوه ن و ڕۆڕۆ نییه
شمشال از موسیقی های اصیل و قدیمی کردستان محسوب میشود و
آهنگ طنین اندازش نوازشگر روح مردمان این منطقه است.
در سطح شمشال شش سوراخ وجود دارد .
شمشال، در شمار سازهای بادی فلزی برنجی قرار میگیرد و از لحاظ نوع صدا و وسعت در زمره سازهای بَم با
طنین خاص خود است. این ساز از « مِسوار» که آلیاژی زرد رنگ است و از آن برای ساخت سماورهای قدیمی
زغالی استفاده میشده، ساخته می شود.
شیوه نوازندگی این ساز هم کاملاً تحت تاثیر وضعیت جغرافیایی منطقه «کردستان» است که طبیعتی
کوهستانی و پستی- بلندیهای بسیار دارد. نوع نوازندگی این ساز کاملاً پرشور و هیجان با صداهای قوی و
ضعیف مکرر و تکرارهای متوالی است.
مطمئنا آنان که کمی با موسیقی بومی کوردستان آشنا باشند با شنید اسم شمشال ناخودآگاه یاد
"قاله مه ره" می افتند...
استاد قادر عبداللهزاده در سال 1294 شمسی در روستای (کولیجه) از توابع شهرستان بوکان از خانوادهای فقیر
در استان آذربایجان غربی چشم به جهان گشود. از کودکی به کار کشاورزی و چوپانی پرداخته است.
لقب قاله مره (مرد آرام) را شیخ محمد (شیخ منطقهای که قادر در آن زندگی میکرد) به وی داد. او سازش را
که بیش از ۱۳۰ تا ۱۴۰ سال قدمت دارد و از یک نفر خریده بود در طول زندگی از خود دورش نساخت. سازی که
روزها آن را زیر آستین لباس کردیش میگذاشت و شبها آن را زیر بالش میگداشت و بر بالین آن به خواب میرفت.
او میگوید: عاشق شِمشال سید شده بودم. چند بار رفتم پیشش و بهش پیشنهاد خرید شِمشالش را دادم
اما قبول نکرد. پس از مدتی مریض شد و مرد. من هم شِمشالش را از پسرش با یک رأس گوسفند که آن زمان
۵ قِران قیمت داشته معاوضه کردم.
گفته میشود؛او از آخرین بازمانده نوازندگان قدیمی ساز شمشال، از استادان و مشاور هیأت داوران جشنواره
موسیقی نواحی ایران، از نوازندگان دورههای مختلف جشنواره بینالمللی موسیقی فجر و یکی از گنجینههای
موسیقی ناب و فولکلور کردستان است.
او در میان سالهایی که از زادگاه خودش دور بوده با شاعران و هنرمندان بزرگ کورد از جمله ماموستا هیمن و
ماموستا هژار مصاحبتهایی داشته. او در سالهای پایانی عمرش به زادگاهش برگشت و در آنجا ازدواج نمود که
حاصل آن دو فرزند پسر به نامهای وریا و هیوا بود.
شیوه نوازندگی استاد عبداللهزاده کاملاً تحت تاثیر وضعیت جغرافیایی منطقه موکریان است، که طبیعتی
کوهستانی و پستی، بلندیهای بسیاری دارد. نوع نوازندگی این ساز کاملاً پرشور و هیجان با صداهای قوی و
ضعیف مکرر و تکرارهای متوالی است.
قاله مه ره با آنکه سواد خواندن و نوشتن نداشت ولی دریایی از موسیقی غنی کردستان از جمله فولکلور را
که با نام های "بیت و بند و هوا و حیران و گورانی" (که داستانهای عاشقانه و منظومه های حماسی کردستان
است) را در سینه اش حفظ و اجرا کرده است
او بیشتر آهنگ های ترانههایش را خودش درست میکرد و بیش از 170 "مقام" را از حفظ بود؛ مقام یا ترانه از
انواع شیوههای موسیقی کردی است که مهم ترین ویژگی آن، توجه به سوز درون، شکایت و زاری است و با
موسیقی مقامی عرب، ایرانی و ترک (خاورمیانه) تفاوت زیادی دارد.
وی چند سال پیش به دعوت جلال طالبانی رئیس جمهور عراق، 20 روز به کردستان عراق سفر کرد تا در آنجا ساز بزند.
بنا به وصیت قال مهره بعد از مرگش، شِمشالش که او بیش از 80 سال است با آن زندگی کرده، به موزه شهر
اربیل(هولیر) در کردستان عراق هدیه داده میشود
از افتخارات قاله مه ره:
در سال 1993 جایزه ی کشور آلمان به عنوان بهترین شمشال نواز دریافت کرد (وی جایزه سال ۱۹۹۳ خود
را به دلیل فقر مالی نتوانست دریافت کند.)
در سال2002 جایزه ی ویژه ی انفال پیر مرد را به خاطر یک عمر فعالیت هنری ذر شهر سلیمانیه ی عراق به او دادند
در سال2003 نیز از طرف مردم بوکان به او جایزه دادند...
و همچنین چندین جایزه ی دیگر را از مردم ایران و عراق دریافت کرده است.
به خاطر اینکه هیچ سازمان هنری نبود که از او حمایت کند و بی سوادی خودش نیز در این رابطه بی تاثیر
نبود وی نتوانست که کتاب و یا اثری در این زمینه تالیف کند و هنرش را با خود به خاک برد... .
پیاوی گه وره مان نایێته به ر دڵ
تاکو ئه و ڕۆژه ئه چێته ژێر گڵ
ئه مجا بۆی ئه گرین به جۆش و به کۆڵ
قه بره که ی ئه که ین به باخچه و به گۆڵ
تاکو ئه و ڕۆژه ئه چێته ژێر گڵ
ئه مجا بۆی ئه گرین به جۆش و به کۆڵ
قه بره که ی ئه که ین به باخچه و به گۆڵ